ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ«ΑΜΦΙΑΡΑΟΣ - ΑΡΧΑΙΑ ΓΡΑΙΑ»

Αγαπητοί φίλοι και φίλες, η ευρύτερη περιοχή του Ωρωπού αποτέλεσε για πολλούς αιώνες στο παρελθόν ένα σημαντικό τόπο, λόγω της ποιότητας του περιβάλλοντός  και της σημαντικής γεωγραφικής θέσης, ενώ στο πέρασμα αυτών των αιώνων το ποιο σπουδαίο μνημείο αποτέλεσε  το Αμφιάρειο, το Ιερό του αρχαίου Ωρωπού, αφιερωμένο στον μυθικό ήρωα, μάντη και θεραπευτή Αμφιάραο.

Ένα Ιστορικό Μνημείο Παγκόσμιας εμβέλειας, το οποίο Ιδρύθηκε στο διάστημα 431-415 π.Χ. και λειτούργησε έως τον 3ο αι. μ.Χ. ως τόπος λατρείας, μαντείο αλλά και θεραπευτήριο στο οποίο διοργανώνονταν αγώνες, τα Αμφιάρεια τα Μικρά κάθε χρόνο και τα Αμφιάρεια τα Μεγάλα κάθε πέμπτο χρόνο. Η ιστορία του Ιερού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία της περιοχής.

Στα τέλη του 5ου π.Χ. ιδρύθηκαν οι δύο μικροί βωμοί, η ιερή πηγή και το θέατρο από το οποίο παρακολουθούσαν οι πιστοί τις θυσίες. Την περίοδο αυτή ίσως και λίγο αργότερα κτίζεται ο μικρός ναός, η πρώτη στοά-κοιμητήριο και ο δυτικός αναλημματικός  τοίχος.

Το 366 π.Χ. ανεγέρθηκαν ο μεγάλος ναός, ο μεγάλος βωμός, η δεύτερη στοά, ο ανατολικός αναλημματικός τοίχος, τα ανδρικά και γυναικεία λουτρά.

Στην περίοδο μετά το 338 π.Χ., οι Αθηναίοι, κάτοχοι πάλι του Ωρωπού, κατασκεύασαν νέα κτίσματα στο Ιερό (την κρήνη και την γνωστή κλεψύδρα). Το 146 π.Χ. ήταν η καλύτερη περίοδος της ιστορίας του, όπου οικοδομήθηκε το λίθινο προσκήνιο  και η σκηνή του θεάτρου. Από το 146 π.Χ. κατασκευάστηκε η μαρμάρινη σκηνή του θεάτρου και επισκευάστηκε ο μεγάλος ναός.

Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι το Ιερό του Αμφιάραου είχε μεγάλη σημασία τόσο θρησκευτική όσο και πολιτική. Ο σεβασμός προς αυτό σήμαινε και ένδειξη εύνοιας προς την πόλη του Ωρωπού.

Αγαπητοί φίλοι και φίλες, η μέχρι σήμερα επιστημονική αρχαιολογική έρευνα και ιστορική γνώση δέχεται ότι κατά τους Προϊστορικούς Χρόνους και κατά την Μυκηναϊκή  περίοδο σε εδαφικό τμήμα του σημερινού νομού Αττικής, του νομού Βοιωτίας καθώς και σε μικρό τμήμα του νομού Εύβοιας, ήκμασε  μια σπουδαία πόλη – κράτος,  που έχαιρε πανελληνίως ιδιαίτερου σεβασμού γνωστή σαν η Αρχαία Γραία.

Τα εδαφικά όρια της Αρχαίας Γραίας δεν έχουν επαρκώς διευκρινισθεί, όμως το Ταναγραία μάλλον υποδηλώνει πιθανό χωρικό προσδιορισμό της Αρχαίας Γραίας, Δήμαρχε Τανάγρας, κ. Βασίλη Περγάλια, και αυτό πρέπει να είναι το έναυσμα, ώστε να συνεργαστούμε και με τον Δήμο σας, για να υπάρξει σχετική έρευνα, βαθύτερη και συστηματικότερη γύρω από την ανίχνευση και τον ακριβή προσδιορισμό της Αρχαίας Γραίας. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι η Αρχαία Γραία είναι η πρώτη πόλη κράτος της Μυκηναϊκής Ελλάδας που αποίκισε την κάτω Ιταλία και ήταν αυτοί που έφεραν μαζί τους τη γλώσσα, τα ήθη και έθιμα του τόπου προέλευσής τους, καθώς και τις θρησκευτικές τους λατρείες, όπως η ανά πενταετία τέλεση των Μεγάλων Αμφιαραείων στον Ωρωπό. Έτσι μάλιστα εξηγείται τόσο η διείσδυση του Αμφιάραου στη Ρώμη όσο και η λατρεία του  ακόμη και από τους ίδιους τους Ρωμαίους, αλλά και η απόδοση των ονομασιών Γραίος, Γραικός και Γραικύλος για αυτούς τους πρώτους Έλληνες έποικους στην Ιταλία. Σήμερα όπως όλοι γνωρίζετε η παγκόσμια ονομασία της Ελλάδας είναι το GREECE, και για τους Έλληνες το Greek, που έχουν τις ρίζες τους, σε αυτές τις αρχαίες ονομασίες.

Ο Σύλλογος λοιπόν αυτός έχει σαν σκοπό του και θα επιδιώξει με τα μέλη του,  την ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς του Ωρωπού από τους Προϊστορικούς Χρόνους μέχρι και την Μεταβυζαντινή Περίοδο, καθώς και να προκαλέσει την συστηματική επιστημονική έρευνα για την προέλευση των ονομασιών: Γραία,  Γραίος, Γραικός, Greece, Greek ,κ.α.

Έτσι λοιπόν μέσα στους στόχους του Συλλόγου θα είναι η προσπάθεια ένταξης του Αμφιαράειου στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, όπως έχουν ενταχθεί οι Δελφοί που είναι μνημείο εφάμιλλο, με συμπλήρωση του κατάλληλου φακέλου σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού.

Ακόμη θα προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε φάκελο με Προτάσεις που θα αφορούν την αποκατάσταση, συντήρηση και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου, προκειμένου να ενταχθούν  κατά προτεραιότητα στα γνωστά Επιχειρησιακά Προγράμματα.

Στον φάκελο αυτό θα συμπεριλαμβάνονται και κατάλληλα έργα όπως η προστασία και ανάδειξη του ευρύτερου φυσικού χώρου,  η χωροθέτηση πολιτιστικών χρήσεων και υποδομών,  η οργάνωση πολιτιστικών περιπάτων με επίκεντρο τον αρχαιολογικό χώρο καθώς και η χάραξη πεζόδρομων που να συνδέονται με τους παρακείμενους οικισμούς, του Καλάμου και του Μαρκοπούλου. Οι διαδρομές αυτές μπορούν να συνδέονται και με τον πολεοδομικό ιστό της Πόλης του Ωρωπού και να συνδυάζονται έτσι με το αστικό και περιαστικό πράσινο της ευρύτερης περιοχής.

Πρώτιστος στόχος του Συλλόγου μας, θα είναι προσπάθεια αναστήλωσης και επαναλειτουργίας του σημαντικού Αρχαίου θεάτρου του Αμφιαραείου καθώς και η προσπάθεια παραίνεσης προς το Υπουργείο Πολιτισμού να πραγματοποιείται η παραχώρησή του κυρίως στους Νέους της Ελλάδας αλλά και της Παγκόσμιας Κοινότητας για συνευρέσεις επιστημονικών ομάδων, αλλά και για αγώνες Μουσικούς, Θεατρικούς ή οτιδήποτε άλλο. Παράλληλα θα συνεργαστούμε με την αρχαιολογική υπηρεσία, με τα αρμόδια Υπουργεία και με τα Ιδρύματα για να επιτευχτεί η συνέχιση και η ολοκλήρωση των ανασκαφικών εργασιών σε όλο τον χώρο του Αμφιαραείου, ανιχνεύοντας ακόμη και τρόπο για την χρηματοδότηση αυτού του σοβαρού έργου.

Ένας ακόμη στόχος μας, θα πρέπει να είναι η αναβίωση τόσο συγκεκριμένη περίοδο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όσο και περιοδικά τους υπόλοιπους μήνες πολιτιστικών εκδηλώσεων, που θα πραγματοποιούνται τόσο σε κλίμακα πόλης, όσο και στους όμορους οικισμούς.

Επιδίωξη μας μαζί με Περιφέρεια Αττικής και Δήμο Ωρωπού, θα πρέπει να είναι η χωροθέτηση και η κατασκευή Συνεδριακού Κέντρου στον Ωρωπό, που θα φιλοξενεί συνέδρους και επιστήμονες από όλο τον Κόσμο, όταν κάποιοι από αυτούς μάλιστα το γνωρίζουν, το σέβονται και το επισκέπτονται εδώ και δεκαετίες, όπως πριν λίγες ημέρες ένας από τους πιο διάσημους καθηγητές του Χάρβαρντ ο οποίος γύρισε και ντοκιμαντέρ στον χώρο του Αμφιάραου.

Παράλληλα Περιφέρεια Αττικής,  Δήμος Ωρωπού και Σύλλογος θα πρέπει να ξεκινήσουν την υποβολή φακέλου στο Υπουργείο Παιδείας, για την δημιουργία ενός τουλάχιστον Πανεπιστημιακού Ιδρύματος στην ευρύτερη περιοχή.

Συνεργασία με τον Δήμο Ωρωπού για την στέγαση επιτέλους, όλων των σπουδαίων αρχαιολογικών ευρημάτων που σήμερα βρίσκονται παραπεταμένα και στοιβαγμένα σ΄ έναν ακατάλληλο χώρο, προτείνοντας σαν μουσείο κτίρια όπως αυτά των πρώην  Φυλακών, ώστε να συνδυαστεί με τον καλύτερο τρόπο η Αρχαία και η Νεώτερη Ιστορία της περιοχής.

Αυτό άλλωστε θα επιτευχθεί και με την προσθήκη όλων των ευρημάτων του Ωρωπού που βρίσκονται σε άλλα αρχαιολογικά Μουσεία της Ελλάδας και του Εξωτερικού ή έστω αντιγράφων τους. 

Θα συνεργαστούμε με Πανεπιστήμια και ξεχωριστές προσωπικότητες ώστε να διευρυνθεί η επιστημονική έρευνα για όλα τα επιμέρους αρχαιολογικά ευρήματα, που βρέθηκαν στο χώρο του Αμφιαραείου, όπως τα νομίσματα, μάλιστα έχουμε έρθει ήδη σε επαφή με τον Διευθυντή του Επιγραφικού - Νομισματικού Μουσείου, τον δόκτωρ Γεώργιο Κακαβά που θα συνδράμει με όλες του τις δυνάμεις το έργο μας, επίσης έρευνα των πάσης φύσεως αναθημάτων, ιατρικών εργαλείων και άλλων εγκαταστάσεων, που έχουν κυρίως σχέση με τη παροχή της ιατρικής βοήθειας και φροντίδας.

Έχουμε την επιθυμία αγαπητοί φίλοι και φίλες η συστηματική μελέτη να πραγματοποιηθεί και για πληθώρα άλλων δραστηριοτήτων, και εγκαταστάσεων του Αμφιαραείου που αποτελούν αντικείμενο ενδιαφέροντος πολλών ακόμη επιστημών.

Τέτοιες συμπληρωματικές ενέργειες που εντάσσονται στον κύριο σκοπό του Σωματείου, θα είναι η συλλογή όλης της βιβλιογραφίας (ελληνικής και ξενόγλωσσης), που αναφέρεται στην Αρχαία Γραία και το Αμφιαράειο, και η δημιουργία βιβλιοθήκης σε κατάλληλο δημόσιο κτίριο, πιθανόν δίπλα στο μουσείο, με την συγκέντρωση λαογραφικών και εθνικών στοιχείων, σε συνεργασία με όλες τις Υπηρεσίες τόσο του Ελληνικού Κράτους, όσο και με αυτές της Αυτοδιοίκησης.

Αυτές οι προαναφερόμενες δράσεις, αγαπητοί φίλοι και φίλες  θα καταστήσουν τον αρχαιολογικό χώρο σε μια εμβληματική θέση στην αλυσίδα αξίας του Ελληνικού Πολιτισμικού Τουρισμού, και θα του προσδώσουν μια Παγκόσμια αναγνωσιμότητα, στόχος που θα επιτευχθεί κυρίως με την δραστηριοποίηση του Συλλόγου και την εγγραφή σε αυτόν Μελών από όλο τον Κόσμο, προσελκύοντας σημαντικές προσωπικότητες,  μεγάλα Ιδρύματα και πρωτίστως τα Ελληνικά και τα αλλοδαπά Πανεπιστήμια.

Κλείνοντας εδώ αυτή την εισήγηση φίλοι και φίλες, πιστεύουμε ότι ο Νεοσύστατος και σημαντικός αυτός Σύλλογος, θα συνδράμει στο να καταστήσει τον Αμφιάραο και τον Ωρωπό έναν σημαντικό Τουριστικό Προορισμό, με ιδιαίτερα υψηλή επισκεψιμότητα, ενώ σε μεγάλο βαθμό θα δώσει το έναυσμα και για άλλες σημαντικές περιβαλλοντικές και χωροταξικές παρεμβάσεις συνολικά στον Δήμο του Ωρωπού, που τόσο πολύ τις έχει ανάγκη.

Γνωρίζετε ότι σήμερα ο Ωρωπός με το μοναδικό φυσικό τοπίο, είχε την ατυχία να συνυπάρχει με την Άτυπη Βιομηχανική ζώνη Οινοφύτων – Σχηματαρίου, με βαριά βιομηχανία δίπλα του, η οποία έχει δημιουργήσει ένα σοβαρό πλήγμα στο φυσικό του περιβάλλον.

Η Ομοσπονδία Συλλόγων Ωρωπού με περισσότερα από 20 χρόνια επίμονους αγώνες για την περιβαλλοντική ανάκτηση του Ασωπού και για τον περιορισμό της ανεξέλεγκτης βιομηχανικής ρύπανσης, δημιουργεί αυτόν τον Πολιτιστικό Σύλλογο, πιστεύοντας ότι ο  αρχαιολογικός χώρος του Αμφιαρείου, δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο μνημείο, αλλά τον φορέα ενός ευρύτερου χωρικού, πολιτισμικού και περιβαλλοντικού άλματος της περιοχής του Ωρωπού.

Αυτό λοιπόν το σημαντικότατο Ιστορικό μνημείο των προγόνων μας, στο περιβάλλον του Ωρωπού, είναι υποχρέωση όλων μας, είναι προς όφελος του Ωρωπού να το αξιοποιήσουμε,  να το ερευνήσουμε, να το αναδείξουμε και να το προβάλουμε σε Παγκόσμιο Επίπεδο. 

Σας ευχαριστώ πολύ που με παρακολουθήσατε με προσοχή.

Να παρακαλέσω τον Δήμαρχο Ωρωπού, κ. Θωμά Ρούσση, να κάνει μια σύντομη τοποθέτηση.

Δήμαρχος Τανάγρας Βασίλης Περγάλιας

Περιφερειακή Σύμβουλος Ιωάννα Στεργίου

Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Στέργιος Γκιγκάκης

Αρχηγός της μείζονος Αντιπολίτευσης του Δημοτικού Συμβουλίου Γιώργος Γιασημάκης

Ο Δημοτικός Σύμβουλος: Ανδρέας Γαζβινιάν

Οι Πρόεδροι των Τοπικών Κοινοτήτων Σκάλας Ιωάννης Φαφούτης

Μαλακάσας Βαγγέλης Γκουζούνης

Καλάμου: Δημήτρης Χρομοβίτης

Ένα χαιρετισμό ο ακτιβιστής, καλός φίλος και συνεργάτης της Ομοσπονδίας ο Παπαγιάννης Οικονομίδης

Και ίδιος ο αρχαιοφύλακας του Ιερού: Γιώργος Νικολάου

Ευχαριστώ τους παρόντες Διευθυντές πρώην και νυν των σχολείων και Προϊστάμενοι Εκπαίδευσης της περιοχής:

Ψάλτης Ηρακλής, Κρέμμου Έφη, Γεροστέργιος Δημήτρης, Καπενής Παύλος, Νικηταρά Χριστίνα, Χριστοφιλόπουλος Ιωάννης, Μίττας Σόζος, Τσιριγώτης ………………, Χριστόπουλος Ζήνωνας,  

Οι πνευματικοί άνθρωποι και συγγραφείς της περιοχής, Γκιγκάκης Ιωάννης, Πολυχρόνης Μιχάλης, Γιώργος Γιαμαρέλλος

Και οι πρωην Δημοτικοί Σύμβουλοι: Μαυρίδης Γιάννης οι Πρόεδροι των Συλλόγων Κωνσταντόπουλος Παναγιώτης, Χρονάκης Γιάννης, Κατσούλη Άννα, και πολλά μέλη των Συλλόγων της Ομοσπονδίας.